My geveerde vriende

Vandat ek op die plaas gekom het drie jaar gelede, het ek nog net Kapok hoendertjies geken en gehad. Vreeslike oulike goedjies, maar as jy belangstel in eiers, is hulle nie juis die regte keuse nie.

So kom ek en manlief toe ook onlangs tot ‘n gesamentlike besluit (of, eintlik het hy ook maar net ja gesê), dat ek vir my lê henne kan aanskaf. Soos in Koekoek hoenders. Ek het ‘n oulike hoenderhok wat hy lank terug reeds vir my gebou het, maar die hokkie is nie regtig nodig vir die kapokkies nie, so, ‘n blyplek vir die nuwe hoenders is “sorted”. Want normaalweg is dit die eerste verweer as ek ‘n gier kry vir ‘n nuwe ou troeteldiertjie. “Waar gaan die goed bly?”

Ek “google” die internet plat, opsoek na opregte koekoek lê henne. Toe ek uiteindelik op die regte webwerf afkom wat belowe dat my nuwe troeteldiertjies tot 240 eiers per hen per jaar sal produseer, is daar geen einde aan my opgewondenheid nie. Die feit dat hulle in Pretoria geleë is, is ook vir my geen probleem nie. Hier in die Noord-Kaap ken ons darem ook al die woord “lugvrag”. Afgespreek. Ons landlyn telefoon werk nie tydens my hoender reëlings nie, maar terwyl ek myself met selfoon teen die oor onder die DSTV skottel balanseer, reel ek dat my 5 weke oue kuikens die Woensdag middag om presies kwart oor vyf op Upington se lughawe sal arriveer. Die vrou verseker my die “krat” sal maklik op die bakkie se agterste sitplek pas. Toe ek dit aan Johnny noem, het sy gesig verskillende emosies getoon, maar die een wat die duidelikste gewys het, was verbasing. “Hoenders? BINNE in die bakkie? WEET jy hoe RUIK hoendermis??” “Daar is nie ‘n MANIER dat jy HOENDERS in MY bakkie vir 200 km plaas toe vervoer nie.” Met sy stemtoon in ag geneem, moes alles eintlik in hoofletters en ook ‘n paar ander woorde wees. Wel, okei, kalmeer, sê ek toe, hulle kan dan seker maar agterop ry. Dis nou wat ek gesê het voordat ek die “hoenders” en hulle “krat” gesien het.

Manlief het besluit om maar liewers nie die trippie mee te maak nie, jammer, hy is ongelukkig te besig. (Ter nabetragting is ek dankbaar daaroor, want ek dink ons huwelik sou ‘n knou gekry het.)

Na ‘n warm en besige dag in Upington sit ek om presies vyfuur op die harde lughawe bankie voor die “Cargo” deur en wag vir my vraggie troeteldiertjies. Langs my kom neem ‘n vrou plaas wat haar hele lewe aan my binne ‘n bestek van 10 minute uitlê. Sy wag vir haar baba hondjie. Die vakansie het skaars begin en haar kinders dryf haar teen die mure uit. Ek wou “shame” sê, maar sy het my nie regtig kans gegee nie.

Ek sit en wonder heimlik of my kuikens wel op hierdie vlug is, sê nou ek het die vrou verkeerd verstaan. Toe die Cargo deur uiteindelik oopgaan, wonder ek nie meer nie, ek ruik dat hulle wel op hierdie vlug was. Goeie genugtig dink ek, kan ‘n krat vol 5 weke oue kuikens sulke reuke veroorsaak?

“Mevrou kan maar net hier teken.” Ek vryf eers die klein hondjie en trotseer toe die kuikens. Die “krat” vol “kuikens” is toe ‘n BOKS vol HOENDERS. ‘n Gehawende boks. Wat duidelik weerspieel dat die kuikens effens ontsteld was met die vlug. Wat ek vergeet (of nie geweet het nie) is dat daar ‘n effense grootte verskil tussen 5 weke ou Kapok kuikens en 5 weke oue Koekoek kuikens is. Hier en daar steek ‘n kuiken sy kop uit, opsoek na vars lug. Dis drukkend warm buite. Ek besef dadelik dat hierdie groepie beslis nie die 200km terug Opdamkolk toe agter op die Hilux gaan oorleef nie. Hulle het ‘n “aricon” nodig, dringend. Die “krat” is inelkgeval van so aard dat die eerste rukwind my geveerde vriende oor die Noord Kaap gaan versprei.

Met my handsak onder die een arm vasgeklou, en die boks met piepende kuikens strompel ek bakkie toe, ‘n hele paar starende oe op my. Het niemand nog ook ‘n boks vol kuikens gesien nie, wonder ek. Dalk is dit die reuk.

Ek ruk die kombers van die agterste bank af en drapeer dit so op die voorste sitplek dat daar NERENS enige iets kan uit mors nie. Ek sal NOOIT die einde daarvan hoor nie. Ek lig die boks se deksel so effens en sit die aircon op sy hoogste en stel dit reg op die boks. My planne is agtermekaar. Ek gaan niks vir manlief se dat die hoenders voorin gery het nie, ek gaan net by die laaste hek voor die huis hulle vinnig agterop sit. Hy sal niks agterkom nie. Fout. Moet nooit planne maak om te lieg nie, dit haal jou in.

 Ek stop vinnig by die Engen garage om vir my ‘n bottel water te koop. Toe ek egter terugkom by die bakkie en die deur oopmaak tref die walm my, en een van die kuikens sit al boonop op die boks se rand. Toe weet ek, die feit dat die hoenders voor in gery het, gaan ek NIE vir my man kan wegsteek nie. Beste is om sommer nou al die nuus te breek. Ek druk die kuiken se kop hardhandig terug in die boks, teen die tyd al moeg van al die gesukkel, en maak die boks deeglik toe. Kyk as die bakkie nou nie lekker ruik nie, is een ding, maar as die kuiken op die “dash” sit en sy ding doen, slaap ek vanaand saam met hierdie hoenders in hulle hok. Ek bel plaastoe. “Hoe lyk die kuikens, sal hulle oorleef tot op die plaas, vra my man.” Uhm, ja, hulle sal, voorin. “Soos in VOOR in?” “JA Johnny, soos in VOOR in, anders kan jy maar solank vir hulle ‘n graffie grawe, dis warm en hulle lyk oes, se ek.”

Op Kakamas gekom maak ek seker hulle is lewend, terwyl ek self nie meer so lewendig voel nie. Effens bedwelmd om die waarheid te se.

By die plaas se afdraai maak ek solank vensters oop, dis nog 10 km, genoeg tyd vir die reuk om effens te verdwyn. Toe ek voor die huis stop is die eerste wat Johnny doen toe hy by die bakkie kom, om te ruik hoe ruik dit binne in. Voor hy iets kan sê, val ek hom in die rede. “EK moes met hierdie reuk al die pad van Upington tot hier ry, moet NIKS sê nie.” “Nee, sê hy toe hy die koue boks uit die bakkie haal, ek wil maar net sê dat as hulle nie van die "aircon" dood is nie, hulle beslis nie van die hitte agterop sou sterf nie!”

Die reuk het intussen verdwyn, die kuikens is besig om hoenders te raak, en het aangepas in die Boesmanland. In hulle hok, waar ek elke middag saam met hulle hoenderkos vir hulle vars vrugte skille gee. Gister het hulle ‘n halwe waatlemoen geeet. Dit alles was die moeite werd. Ek kan nie wag as hulle op 22 weke begin eiers lê nie.